พบชาวนาอำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ ถอดบทเรียนจากภาวะราคาปุ๋ยเคมีตามท้องตลาดราคาสูง นำหลักการศาสตราจารย์ ดร.ทัศนีย์ อัตตะนันทน์ นักวิจัยเจ้าของผลงาน “ปุ๋ยสั่งตัด” มาคิดสูตรปรุงปุ๋ยใช้เอง ระบุค่าเฉลี่ยต่อไร่ลดต้นทุนการผลิตลงจากเดิมที่ใช้ปุ๋ยเคมี 40% ขณะที่ผลผลิตเพิ่มขึ้น 50% ยกเป็นตัวอย่างเกษตรกร เอาตัวรอดวิกฤติปุ๋ยเคมีราคาแพงได้อย่างน่าทึ่ง
เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2565 ที่ศูนย์จัดการปุ๋ยสั่งตัดชุมชนยางตลาด เขตเทศบาลตำบลยางตลาด นายวิชัย น้อยเสนา ประธานกลุ่มปุ๋ยสั่งตัดและประธานศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน พร้อมกรรมการกลุ่มปุ๋ยสั่งตัด ร่วมกันทดสอบตัวอย่างค่าดิน ที่สมาชิกกลุ่มส่งเข้ามา เพื่อสกัดสารอาหารในดิน หรือหาค่าวิเคราะห์ดิน ตามหลักการของศาสตราจารย์ ดร.ทัศนีย์ อัตตะนันทน์ นักวิจัยเจ้าของผลงาน “ปุ๋ยสั่งตัด” ทั้งนี้ เพื่อหาสูตรปรุงปุ๋ยให้เหมาะสมกับสภาพดิน ที่จะทำการเพาะปลูกข้าวในฤดูกาลเพาะปลูก 2565 ที่กำลังจะมาถึง
จากนั้น นายวิชัย น้อยเสนา ประธานกลุ่มปุ๋ยสั่งตัดและประธานศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน พร้อมกรรมการกลุ่มปุ๋ยสั่งตัดฯ ได้ลงพื้นที่สำรวจแปลงข้าวนาปรัง ที่กำลังอยู่ในช่วงออกรวงเต็มที่ โดยเป็นแปลงข้าวที่ใช้ปุ๋ยสั่งตัดบำรุงต้นข้าวต่อเนื่องมาหลายปี ทั้งในการทำนาปีและนาปรัง โดยมีสมาชิกกลุ่ม 43 ครัวเรือน พื้นที่ 420 ไร่ ระบุว่าสมาชิกกลุ่มสามารถลดต้นทุนจากเดิมที่เคยใช้ปุ๋ยเคมีถึง 30-40% ขณะที่ผลผลิตเพิ่มขึ้น 50% ทีเดียว
นายวิชัยกล่าวว่า จากภาวะปุ๋ยเคมีตามท้องตลาดมีราคาสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกษตรกรแบกรับภาระค่าใช้จ่ายต้นทุนที่สูงขึ้น จึงได้รวมกลุ่มเกษตรกรที่ประกอบอาชีพทำนาผลิตปุ๋ยสั่งตัดมาตั้งแต่ปี 2556 ทั้งนี้ เริ่มจากเข้าร่วมโครงการพระดาบสสัญจร และดำเนินการตามผลงานวิจัยของศาสตราจารย์ ดร.ทัศนีย์ อัตตะนันทน์ นักวิจัยเจ้าของผลงาน “ปุ๋ยสั่งตัด” มาคิดสูตรปรุงปุ๋ย เป็นการใช้ปุ๋ยเคมีแบบสั่งตัด คือการใช้ปุ๋ยเคมีตามชุดดิน และค่าวิเคราะห์ดิน จึงเป็นที่มาของชื่อ “ปุ๋ยสั่งตัด” คือการสั่งทำปุ๋ยตามความต้องการของดินนั่นเอง ที่สุดคือประหยัดการใช้ปุ๋ยเคมี เดิมใช้ปุ๋ยไร่ละ 50-100 กก. ใช้ปุ๋ยสั่งตัดเพียงไร่ละไม่กิน 60 กก. ขณะที่ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้น ค่าเฉลี่ยไร่จากเดิมไร่ละ 300-400 กก. ปัจจุบันไร่ละ 700-800 กก.ทีเดียว
ด้านนายกิตติชัย ภูตีกา อายุ 54 ปี อยู่บ้านเลขที่ 24 หมู่ 2 ต.ยางตลาด อ.ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์ หนึ่งในกรรมการกลุ่มปุ๋ยสั่งตัดฯ กล่าวว่า เดิมใช้ปุ๋ยเคมีบำรุงต้นข้าวตามเพื่อนชาวนาคนอื่น ได้ยินใครบอกว่าปุ๋ยสูตรนั้นสูตรนี้ดี ก็ลองไปใช้กับเขา สุดท้ายไม่ได้ผล เพราะเป็นการใช้ปุ๋ยไม่เหมาะสมกับดิน เนื่องจากสภาพดินแต่ละแปลงไม่เหมือนกัน จึงต้องการสารอาหารแตกต่างกัน ปุ๋ยเคมีที่ไปใช้ตามเขาจึงไม่ถูกกับดินในนาเรา หว่านข้าวแล้วไม่เจริญงอกงาม นอกจากนี้ยังราคาแพงอีกด้วย พอมาร่วมกลุ่มปุ๋ยส่งตัด เห็นความแตกต่าง ลดการใช่ปุ๋ยเคมี ต้นข้าวเจริญเติบโต ต้านทานโรค รวงข้าวใหญ่ เมล็ดโต น้ำหนักดี โดยเฉพาะได้ผลผลิตสูงอีกด้วย
ทั้งนี้ ความสำเร็จจากการปรุงสูตรปุ๋ยสั่งตัด ตามวิธีการของศาสตราจารย์ ดร.ทัศนีย์ อัตตะนันทน์ นักวิจัยเจ้าของผลงาน “ปุ๋ยสั่งตัด” ที่กลุ่มปุ๋ยสั่งตัดและศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน ต.ยางตลาด ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2556 สามารถลดต้นทุน เพิ่มผลผลิตดังกล่าว นับเป็นตัวอย่างเกษตรกร ที่สามารถเอาตัวรอดวิกฤติและตอบโจทย์ภาวะปุ๋ยเคมีราคาแพงได้อย่างน่าทึ่ง
