ผู้สื่อข่าวรายงาน เมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม 68 เวลา 09.00 น. ที่พระธาตุศรีสองรัก บริเวณองค์พระธาตุศรีสองรักนายประยูร อรัญรุท รองผู้ว่าราชการจังหวัดเลยเป็นประธานพิธีบวงสรวงรำลึกพระมหากรุณาธิคุณบูรพมหากษัตริย์เนื่องใน วันรำลึกพระราชพิธีถือน้ำพิพัทสัจจาสองแผ่นดิน มีเจ้าพ่อกวน (นายถาวร เชื้อบุญมี) เจ้าแม่นางเทียม นางประกายมาศ เชื้อบุญมี 2 ผู้นำทางวัฒนธรรมอำเภอด่านซ้าย นายพิสิทธิ์ ทับทอง ประธานเครือข่ายศิลป์สร้างสรรค์เมืองด่านซ้าย พ่อแสน นางแต่ง หัวหน้าส่วนราชการ ประชาชนชาวอำเภอด่านซ้าย และ จังหวัดใกล้เคียงร่วมพิธี
ในพิธีประกอบด้วยพิธีคารวะพระธาตุศรีสองรัก พิธีขออนุญาตพระภูมิเจ้าที่ กล่าวราชสดุดี รำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณพระบูรพกษัตริย์ เนื่องในวันพระราชพิธีถือน้ำพิพัทสัจจา และรายงานความสำคัญต่อประธานพิธี พิธีบวงสรวง ประธานในพิธี ถวายเครื่องราชสักการะ ถวายพวงมาลัยหน้าพระรูป จุดธูปเทียน เครื่องทองน้อย ถวายบังคม ที่โต๊ะหมู่บูชา ฝ่ายขวา คือ กรุงศรีอโยรยา ฝ่ายซ้าย คือ กรุงศรีสัตนาคนหุต
จุดรูปเทียนที่โต๊ะเครื่องบวงสรวงและปักรูปบริวารที่เครื่องสังเวย เชิญชุมนุมเทพเทวดา ประโคมเครื่องคนตรี เป้าสังข์ลั่นฆ้องกลอง ประธานพิธี กล่าวคำจารึกใบลานพระราชพิธีถือน้ำพิพัทสัจจา เจ้าพ่อกวนและเจ้าแม่นางเทียม(ตัวแทนฝ่ายขวาและฝ่ายข้าย)ประกอบพิธีบวงสรวง ประธานพิธี และผู้เข้าร่วมพิธีโปรยข้าวตอกดอกไม้ที่เครื่องบวงสราง พิธีรำบวงสรวงถวายสักการะ ขอพรและพิธีถวายสักการะ อัญเชิญเทพเทวดากลับ ตามลำดับ
พระธาตุศรีสองรัก สร้างโดยสองพระมหากษัตริย์สองพระราชอาณาจักร สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์แห่งกรุงศรีอโยรยา กับ สมเด็จพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช แห่งกรุงกรุงศรีสัตนาคนหุตล้านช้าง ทั้งสองพระองค์ทรงพระปรีชาชาญด้วยสายพระเนตรอันยาวไกลในการเจริญสัมพันธไมตรีปรองดองร่วมกันดั่งเครือญาติบ้านพี่เมืองน้องสนิทสนมกลมเกลียวเป็นทองแผ่นเดียวกัน จึงทรงร่วมสร้าง พระธาตุศรีสองรัก โดยฤกษ์อันเป็นมหาฤกษ์มหามงคลตรงกับวันอาทิตย์ที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ.2103 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ พระเจ้ากรุงศรีอโยรยา กับ พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตล้านช้าง ได้เสด็จมาด้วยพระองค์เองเพื่อทรงเป็นประธานประกอบการพระราชพิธีถือน้ำพิพัทสัจจาต่อกัน
พร้อมด้วยพระมหาอุปราช อำมาตย์ข้าราชการบริพารชั้นผู้ใหญ่ พระสงฆ์ของทั้งสองฝ่ายเข้าร่วมพิธีในวันอาทิตย์ที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ.ศ.2103 เป็นเหตุการณ์แรกที่สำคัญยิ่งที่เราชาวอำเภอด่านข้ายและจังหวัดเลย รวมทั้งประชาชนชาวไทยและ สปป.ลาว ทั้งสองประเทศ จะได้ถือเป็นวันประวัติศาสตร์แห่งการเจริญสัมพันธไมตรีที่ดีต่อกัน และสมควรอย่างยิjงที่ทุกภาคส่วนร่วมจัดงานพิธีบางสรวงรำลึกวันพระราชพิธีถือน้ำพิพัทสัจจา ในวันที่ 7 กรกฎาคม ของทุกปี เพื่อเพื่อเป็นการสรรเสริญยกย่องเชิดชูพระมหากรุณาธิคุณของทั้งสองบูรพกษัตริย์ของทั้งสองพระราชอาณาจักร ที่ทรงได้เสด็จพระราชดำเนินประถอบพระราชพิธีเพื่อสันติมีต่อโลกเป็นครั้งแรกและถือเป็นวันที่มีความสำคัญยิ่งต่อประวัติศาสตร์ของเอเชียอาคเนย์และของโลก
จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของ มรดกความทรงจำแห่งจังหวัดเลยและของเอเชียอาดเนย์ว่าด้วยสัญญาทางไมตรีตรีอโยธยาและศรีสัตนาคนหูตล้านข้าง พ.ศ. 2103 เขียนบันทึกงานวิจัยโดย ศ.ดร.วินัยพงศ์ศรีเพียร เมธีวิจัย สถาบันศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ได้บันทึกงานวิจัยว่าด้วยเรื่อง จารึกพระธาตุศรีสองรัก และใบลานเจดีย์เมืองด่านซ้าย ซึ่งได้เขียนรวบรวมเอกสารสำคัญของชาติไทยไว้ใน ๑๐๐ เอกสารสำคัญสรรพสาระประวัติศาสตร์ไทย นำเสนอเป็นผลงานทางวิชาการที่ได้รับการยอมรับยกย่องจากสถาบันต่างๆระดับนานาชาติ ว่าเป็นเอกสารที่ทรงคุณค่าในของชาติไทยและเอเชีย อีกทั้งเอกสารของประเทศฝรั่งเศส ที่เป็นบันทึกเหตุการณ์สำคัญที่นำเสนอต่อรัฐสภาฝรั่งเศส โดย โดย Louis Finot ชื่อผลงาน Notes d’epigraphie: Stelede Dansai ตีพิมพ์ในปี คศ. 1916 หรือ พ.ศ.2458 และเอกสารประวัติศาสตร์ที่สำคัญที่สุดฉบับหนึ่งของ สปป. ลาว ในเอกสาร มูลมรดกชนชาติอ้ายลาว ที่บันทึกประวัติศาสตร์และเหตุการณ์สำคัญ ความสัมพันธ์อันลึกซึ้งของชาติลาวและสยาม โดย มหาศิลาวีรวงศ์ ซึ่งมีเนื้อหาใจความที่ยืนยันใน จารึกพระธาตุศรีสองรัก เอกสารสำคัญที่ประวัติศาสตร์ระหว่างชาติไทยและ สปป.ลาว คือ ใบลานเจดีย์เมืองด่านซ้าย ซึ่งจารขึ้นเมื่อมหาศก 82 ตรงกับ ค.ศ.1560 หรือ พ.ศ.2103 คือการกำหนดเขตแดนและสัญญาพันธมิตรระหว่างศรีอโยธยาและกษัตริย์ศรีสัตนาคนหุตล้านช้าง
